چکیده

در سال های اخیر بحث های متعددی پیرامون جایگزین شدن دیدگاه پست مدرن به عنوان نوعی تفکر و نگاهی فرهنگی –اجتماعی به مسائل و باور های انسان ها با دیدگاه مدرنیسم در موضوعات مختلف در جریان است. عرصه­ی تعلیم وتربیت به شکل عام و برنامه درسی به شکل خاص نیز درگیر این جریان شده است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی­های مبانی فلسفه پست مدرنیسم در برنامه درسی و نقد این مبانی با شاخص­های مبانی فلسفی تربیت اسلامی صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نوع اسنادی-تحلیلی است. یافته­های پژوهش حاکی از این است که مبانی فلسفه برنامه درسی پست مدرن در اصول هستی شناختی بر عدم اعتقاد به ماوراءطبیعت؛ در اصول انسان شناختی بر شکل­گیری جوهر انسان از طریق روابط اجتماعی، تاریخی وفرهنگی­؛ در اصول معرفت­شناختی بر رد عقلانیت، فطرت، وحی و حاکمیت زبان به عنوان محور آگاهی؛ در اصول ارزش­شناختی بر محوریت فرد و نسبی بودن اصول جهانشمول؛ و در اصول زیبایی شناختی بر معیار ذهنی زیبایی و دوری از فهم ظاهری و غور در باطن تجارب هنری استوار است. در مقابل مبانی فلسفی تربیت اسلامی در اصول هستی شناختی معتقد به حقیقت ماوراء طبیعی (خداوند)؛ در اصول انسان شناختی بر اعتقاد به متکی بودن وجود حقیقی انسان بر روح؛ در اصول معرفت شناختی بر قابل وصول بودن معرفت؛ در اصول ارزش شناختی بر تکیه بر قرآن و مبانی دین اسلام و ارزش­های ثابت و متغیر؛ و در اصول زیبایی شناختی بر گرایش ذاتی انسان به زیبایی و عینی و ذهنی بودن زیبایی­ها استوار است. در مجموع نقد مبانی فلسفی پارادیم پست مدرنیسم از منظر مبانی فلسفی تربیت اسلامی نشان می­دهد که حذف فراروایت­ها و اصول جهانشمول، عقلانیت، فطرت، وحی و مرکزیت زدایی از انسان در این فلسفه] اصولی که جزء شاکله هویتی فلسفه تربیت اسلامی به سوی حیات پاک محسوب می­­شود[ با هدف دستیابی به چارچوبی که مروج چندگانگی، نسبیت­گرایی، نهیلسم و غیره باشد، صورت گرفته است.

کلمات کلیدی: برنامه درسی، پست مدرن، تربیت اسلامی، مبانی فلسفی

Abstract

in recent years There is various discussions around of being substitute postmodernism viewpoint as type of thinking and cultural and cultural-social view to humans’ problems and beliefs to modernism viewpoint in different subjects is common. So that, field of education in generally and curriculum in specially shape engage in flow. According to, present study has done to examine characteristics of postmodern philosophical foundations’ in curriculum and critique of this foundations based on philosophical foundations’ of Islamic education. Method of this research is documental-analytical. Results of this study has showed that philosophical foundations of postmodern curriculum placed in ontological principals upon unbelief to metaphysics;anthropology principals upon shaping of human Essenes via social, historical and cultural relations; epistemological principals upon rejection of wisdom, oracle, temperament and master of linguistic as center of conscious; axiology principals upon center of person and was relative of cosmological principals; aesthetic principals upon subjective criteria of aesthetic and escape of surface understanding and contemplation in essence of experimental aesthetic. In opposition to philosophy foundations’ of postmodern curriculum, philosophy foundations’ of Islamic education placed in ontological principals upon beliefs to metaphysic; anthropological principals upon shaping of human essences based on oracle; epistemological principals upon human ability to reach wisdom; axiological principals emphasis on Quran, Islamic foundations, and absolute and changeable values; aesthetic principals emphasis on person’s inherent interest to aesthetic and objective and subjective criteria of beauty. In sum, critique of philosophy foundations’ of postmodern curriculum based on philosophical foundations of Islamic revealed that eliminate of metanarrative, cosmological foundations, wisdom, temperament, oracle, and decentralize of human [principals that are part of identity constructer of Islamic education’s philosophy] in postmodern philosophy have done to access of constructer that skater ideas such as pluralism, relativism, nihilism, and etc.

Key words: curriculum, postmodern, Islamic education, philosophy fundations.