مبانی فقهی حقوقی رفتارمسالمت آمیز با غیرمسلمانان دردولت اسلامی مبتنی برحقوق بین الملل اسلام

 

مبانی فقهی حقوقی رفتارمسالمت آمیز با غیرمسلمانان دردولت اسلامی مبتنی برحقوق بین الملل اسلام

مقدمه

الف:بیان مسئله:

حقوق بین الملل یک نظام حقوقی متحول ورشد یافته است که همواره درحال تکامل می باشد ودر روند تکامل آن ،انواع تمدن ها وتجارب بشرنقش داشته ودارند،وبه طور قطع اندیشه های اسلام ناب، درتوسعه وگسترش این حقوق حائز نقشی کلیدی واساسی است.البته باید به این مسئله توجه نمود که اکثر مستشرقین سعی کردند برمبنای وقایع تاریخی وخارج ازمعیارهای اسلامی ،حقوق بین الملل اسلام را صرفاً براساس جنگ وجهادتفسیرکنند وسهم اسلام را درتنظیم روابط بین الملل انکارکنند. دولت ها وجوامع، نیازمند امنیت وهمزیستی هستندو حقوق بین الملل زاییده این نیاز است که برای ارتقاء صلح درعرصه بین الملل بنا شده است،چنین نظامی درصورتی قادر به توسعه وگسترش صلح خواهد بود که بتواند چهره آشتی جویانه ای ازخود ارائه دهد ، هرچند تارسیدن به جهان عاری از جنگ ونزاع وجلوگیری از تضییع حقوق دیگران فاصله زیادی وجود دارد،لکن درجهت رسیدن به آن تلاشهایی شده است،دراین مجال باید گفت که نقش اسلام درتوسعه حقوق بین الملل عنوانی است که ازیک سو بیانگر سهم اسلام درسابقه تحول وتوسعه حقوق بین الملل واز طرف دیگر نشانه جایگاه ونقش دین مبین اسلام درتنظیم عادلانه روابط بین الملل وتوسعه آن می باشد، چراکه ظهوراسلام وتوسعه وگسترش آن طی چهارده قرن یک الگوی تاریخ ساز محسوب می شود.اسلام دینی است که داعیه جهانی دارد،آنجا که خداوند در آیه 28 سوره سباء می فرمایند:" ای محمد ما تو را برای همه مردم و بشارت دهنده و بیم دهنده فرستادیم.این آیه ای از قرآن است که به استناد آن دین اسلام را دین جهانی و پیامبر خاتم (ص) را آخرین سفیر الهی می دانند "و رسالت حضرت محمد(ص) ازآغازبعثت نیز ، هدایت جهانیان بوده است، توفیق شگرف دین مبین اسلام درگسترش روابط بین الملل اعجاز آمیزبوده و انقلاب اجتماعی کاملی را درزندگی اعراب وهمه کسانی که ندای این دین راشنیده اند،بوجودآورده است.می توان گفت که تمدن اسلام انحصاری وناسیونالیستی نیست ،بلکه یک نگاه جهانی دارد، شریعت اسلام دربرگیرنده عالی ترین قوانینی است که انسانها می توانند درپناه آن سعادتمندانه زندگی کنند،اسلام بنیانگذار زندگی مسالمت آمیز انسانها درکناریکدیگر بوده واصول ومقررات بین الملل آن می تواند الگووالهام بخش جامعه جهانی درراستای تنظیم روابط بین الملل قرارگیرد،اسلام به عنوان آخرین ومتکامل ترین مکتب انسان ساز می رود تا جایگاه اصلی خویش را درجهان کنونی بازیابد.

بی شک صلح و امنیت در پرتو همزیستی مسالمت‏آمیز بشریت به ارمغان می آید. یقیناً همه ادیان آسمانی و پیامبران الهی مروج توحید و منجی بشریت و منادی صلح، امنیت و رفتار محبت‏آمیز نسبت به پیروان دیگر مذاهب می‏باشند، ولی پیروان ادیان با گذشت زمان و در اثر دوری از رهبری اولیای خدا، بتدریج انحرافاتی را پذیرا شده و گاه تحت تأثیر ملل دیگر، منکر زندگی مسالمت‏آمیز با پیروان دیگر مذاهب شده‏اند؛ چنان که پیروان دین یهود و مسیحیت به نژادپرستی رو آورده و در این راستا جنگهای زیادی به راه انداختند و انسانهای فراوانی را به قتل رساندند و البته باید گفت در این زمینه یهودیان شدت عمل بیشتری داشته‏اند و در قوم یهود تضاد با حقوق بین‏الملل به نحو واضح مشاهده می‏شود؛ آنان علاوه بر این که معتقد به برتری نژاد خویش هستند، دیگر ملل را در خدمت خود می‏انگارند. اما از نظر اسلام، صلح و رفتار مسالمت‏آمیز انسانها با عقاید و مذاهب گوناگون، یک ارزش و هدف است و اعلامیه جهانی اسلام آیه 64 سوره آل عمران می‏باشد که می‏فرماید:«قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلی کَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ أَلاّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ»

سیره عملی پیامبر اکرم( صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) و ائمه معصومین( علیهم‏السلام) نیز بر رفق و مدارا استوار بوده است. هرحکومتی خود را موظف می داند با همفکران وهمکیشان خود برخورد مناسب و شایسته ای داشته باشد والبته مسئله مهم این است که حکومتها باغیر همکیشان خود چه برخوردی داشته باشند ودرتامین امنیت ورفاه بیگانگان چه اندازه اهتمام وتلاش دارند که این مسئله ازمعیارهای سنجش یک حکومت می باشد.درجامعه اسلامی از غیرهمکیشان به عنوان اقلیت ها تعبیرمی شودکه به مذهبی وغیرمذهبی تقسیم می شوند.حاکمان اسلامی به سبب وجود تعالیم مترقی ومتعالی اسلام موظفند با تمامی افراد تحت حاکمیت خود با کرامت کامل برخورد کنند ،چون ازدید گاه اسلام همه افراد تحت حاکمیت، درانسانیت مشترک بوده و ازحقوق لازم انسانی برخوردار می باشند،بنابراین اقلیتها هم درحکومت اسلامی ازحقوق لازم بهره مند هستند.اسلام با نگاه انسانی به تمامی افرادتحت حاکمیت خود ،موظف به اجرای مطلق عدالت درمیان تمامی انسانهاست ،بدون توجه به گرایشهای عقیدتی وفکری آنها.برهمین اساس حقوق مترقی فراوانی برای اقلیتها درنظرگرفته شده است که ازجمله آنها به حق آزادی بیان،حق آزادی عقیده،حق امنیت وحق برخورداری ازعدالت اجتماعی اشاره کرد.

- چکیده----------------------------------------------------------1

- مقدمه---------------------------------------------------------- 2

- فصل اول: اقلیت ها وجایگاه آنان درادیان الهی وحقوق بین الملل

بخش اول:

بررسی رفتارمسالمت آمیز در ادیان الهی(یهود ومسحیت)----------------------------8

1-دین یهود----------------------------------------------------------8

نژادپرستی یهود ازدیدگاه قرآن کریم------------------------------------------9

2-1)اعمال یهود نسبت به اسلام--------------------------------------------12

3-1)جنگ نزدیهود-----------------------------------------------------13

2-دین مسیحیت-------------------------------------------------------15

بخش دوم:

مفهوم رفتارمسالمت آمیزدر عرصه بین الملل------------------------------------19

1-اهمیت تامین منافع اقلیت ها درحقوق بین الملل--------------------------------20

2-حقوق اقلیت ها قبل ازسازمان ملل-----------------------------------------21

3-حقوق اقلیت ها بعد ازسازمان ملل-----------------------------------------22

1-3)اعلامیه جهانی حقوق بشر---------------------------------------------24

 

- فصل دوم: اقلیت غیرمسلمان وحقوق بین الملل اسلام

بخش اول:

تعریف حقوق بین الملل اسلام--------------------------------------------- 27

منابع حقوق بین الملل اسلام-----------------------------------------------28

بخش دوم:

سیرجریانات کلی درمورد اقلیت ها------------------------------------------31

مفهوم اقلیت دینی وغیردینی-----------------------------------------------33

بخش سوم:

مفهوم رفتارمسالمت آمیز دراسلام-------------------------------------------38

بخش چهارم:

حقوق غیرمسلمانان درجامعه اسلامی-----------------------------------------43

1- بخشی ازحقوق اقلیت ها-----------------------------------------------44

1-1)حق آزادی عقیده---------------------------------------------------45

2-1)حق آزادی بیان----------------------------------------------------46

3-1)حق آزادی سیاسی--------------------------------------------------46

4-1)حق امنیت-------------------------------------------------------46

5-1)حق برخورداری ازعدالت اجتماعی---------------------------------------47

6-1)حق استقلال قضایی-------------------------------------------------47

2- پیمان نامه های عدالت محور--------------------------------------------48

2-1)پیمان پناهندگی سیاسی-----------------------------------------------48

2-2)پیمان مالی-------------------------------------------------------49

3-2)پیمان نظامی------------------------------------------------------49

بخش پنجم:

ارزش قراردادها دراسلام-------------------------------------------------52

1-انواع قراردادهای بین المللی دراسلام---------------------------------------53

1-1)قراردادموقت------------------------------------------------------54

1-1-1)قراردادامان-----------------------------------------------------54

شرایط قرارداد امان-----------------------------------------------------55

آثارقرارداد امان--------------------------------------------------------56

2-1-1)قرارداد هدنه----------------------------------------------------56

طرفین قرارداد هدنه-----------------------------------------------------57

آثارقرارداد هدنه-------------------------------------------------------57

1-2)قرارداددائم -------------------------------------------------------58

1-1-2)قرارداد صلح----------------------------------------------------58

آثارقرادداد صلح-------------------------------------------------------59

2-1-2)قرارداد ذمه-----------------------------------------------------59

ماهیت قراداد ذمه------------------------------------------------------61

تعریف دارالذمه-------------------------------------------------------62

میزان جزیه----------------------------------------------------------63

تکالیف اهل ذمه-------------------------------------------------------64

حقوق اهل ذمه--------------------------------------------------------66

 

- فصل سوم: رفتار مسالمت آمیز ازمنظر قرآن وسنت

بخش اول:

دیدگاه ونظرات قرآن کریم------------------------------------------------71

1-قرآن کریم ودعوت به رفتار مسالمت آمیزبا دیگران------------------------------73

2- قرآن کریم وآزادی عقیده وفکر-------------------------------------------74

3- قرآن کریم ونفی نژادپرستی وخودبرتربینی-----------------------------------76

4- قرآن کریم واستقبال ازپیشنهادصلح----------------------------------------79

بخش دوم:

سیره عملی پیامبر(ص)---------------------------------------------------80

1-نامه های مسالمت آمیز پیامبر---------------------------------------------84

2-پیمان نامه های صلح--------------------------------------------------85

1-2)منشورمدینه-------------------------------------------------------86

2-2)پیمان عقبه-------------------------------------------------------87

3-2)صلح حدیبیه------------------------------------------------------87

3-رفتارمسالمت آمیزپیامبردرمقابل مخالفان-------------------------------------89

1-3) رفتارمسالمت آمیزپیامبربا کفارقریش--------------------------------------89

2-3) رفتارمسالمت آمیزپیامبربا یهود------------------------------------------91

3-3) رفتارمسالمت آمیزپیامبربا مسیحیان---------------------------------------92

بخش سوم:

رفتار مسالمت آمیز با غیرمسلمانان براساس فقه عامه-------------------------------94

بخش چهارم:

رفتار مسالمت آمیز با غیر مسلمانان براساس فقه شیعه------------------------------99

1)سیره عملی ائمه معصومین(ع)-----------------------------------------=--99

2)نظرات وآراء علماء شیعه-----------------------------------------------105

3) رفتارمسالمت آمیز درعصرظهور------------------------------------------109

 

- فصل چهارم:صلح وهمزیستی مسالمت آمیز ازمنظرحقوق بین الملل اسلام

بخش اول:

صلح وهمزیستی مسالمت آمیز--------------------------------------------118

1-ترویج اخوت بشری ومساوات انسانی--------------------------------------119

2-تحریم اسباب نزاع وجنگ---------------------------------------------120

3-مبارزه با استعمار----------------------------------------------------121

4-احترام به پیمان هاوعهدها----------------------------------------------122

5-پرهیزازجدال دینی---------------------------------------------------122

6-تاکیدبرنقاط اشتراک میان پیروان ادیان الهی----------------------------------124

بخش دوم:

صلح وجنگ ازمنظرقرآن ومعصومین(ع)--------------------------------------125

بخش سوم:

آثارحقوقی جنگ دراسلام------------------------------------------------129

1-برخوردبا اسیران----------------------------------------------------131

2- حقوق کودکان وزنان درجنگ-------------------------------------------133

3- اموال ودارائیهای دشمن-----------------------------------------------134

 

-

- فصل پنجم: دیدگاه ،آراء ونظرات جمهوری اسلامی ایران

بخش اول:

دیدگاه ،آراء ونظرات جمهوری اسلامی---------------------------------------137

1-قانون اساسی ------------------------------------------------------137

1-1)احوالات شخصیه اقلیت های دینی درایران---------------------------------138

2-1)رفتارمسالمت آمیز درقانون اسا سی--------------------------------------140

1-2-1)کوشش برای وحدت جهان اسلام-------------------------------------141

2-2-1)حمایت ازمستضعفین---------------------------------------------142

3-2-1)رفتارمسالمت آمیزبا دولت های غیرمحارب------------------------------143

بخش دوم:

مواضع وبیانات امام خمینی(ره)--------------------------------------------144

بخش سوم:

مواضع وبیانات مقام معظم رهبری------------------------------------------148

- نتیجه گیری------------------------------------------------------152

- پیشنهادات-------------------------------------------------------154