سقط جنین از دیدگاه فقها و قانون گذاران کیفری

 

سقط جنین از دیدگاه فقها و قانون گذاران کیفری

مقدمه:

در این نوشتار سعی گردیده تا جرم سقط جنین از دیدگاه فقها و قانون گذاران کیفری مورد بررسی قرار گیرد. که البته بنا به دلایلی که متعاقبا ذکر خواهد گردید تکیه اصلی کلام بر جواز یا عدم جواز اجرای مجازات قصاص در این جرم خواهد بود. آنچه بدیهی است حیات جنین دارای مراحل مختلفی است که مختصراً بدانها پرداخته شده و البته باز هم تأکید بر مرحله حیات زیستی یا به تعبیر دیگر پس از دمیده شدن روح در کالبد جنین خواهد بود.

در جرم بودن سقط جنین در هر مرحله از آن شکی نیست واختلاف تضاد نظریات که انگیزه اصلی این بررسی نیز بوده ، تنها در نوع مجازات مرتکب آن است که در تعلق گرفتن دیه بسته به شرایط وسن جنین نیز تقریباً اختلافی به چشم نمی آید و اختلاف در مجازات تعزیری ( از حقوق موضوعه) و مهمتر از همه اینکه آیا با تحقق شرایطی امکان اجرای قصاص برای این عمل وجود دارد یا مطلقاً قصاص براساس استدلالاتی قابلیت اجرا در این موارد خاص را ندارد می باشد.

در اینجا خالی از لطف نیست که گفته شود در مشهور فقه (که اصلی ترین جهت این بررسی می باشد) با تحقق شرایطی چند اجرای قصاص را برای مرتکب سقط جنین ممکن می دانند، اما اقوال نادری نیز علی الطلاق قصاص را منتفی می دانند.حقوق دانان نیز با الهام از همین دو دیدگاه، مواد قانونی موجود در این زمینه را بر طبق همان نظریات؛ تفاسیر مختلفی کرده اند. (در متن اصلی سعی گشته این نظریات واستدلالات با بررسی موشکافانه تری مورد توجه قرار گیرند).

فهرست

چکیده:.. 5

مقدمه:.. 6

بیان موضوع :.. 7

سوالات :.. 9

فرضیه ها :.. 10

پیشینه تحقیق :.. 11

هدف و ضرورت تحقیق :.. 12

روش تحقیق و توجیه پلان :.. 13

فصل اول:.. 14

بررسی دیدگاه فقها وحقوقدانان در خصوص مجازات قصاص.. 14

مبحث اول:شناخت قصاص ودلایل اثبات حکم آن ازمنظر فقهاوحقوقدانان 15

گفتار اول : تعریف قصاص از دیدگاه فقها.. 15

گفتار دوم: موجبات قصاص از منظر فقها.. 16

گفتار سوم : شرایط احراز وتحقق قصاص از منظر فقها و حقوقدانان: 18

بند1: دیدگاه فقها در خصوص مهمترین شرایط لازمه انجام قصاص 18

بند2: تعریف عمد از منظر فقها:.. 20

مبحث دوم : بررسی قتل عمد و شرایط قصاص در قانون مجازات اسلامی و تطبیق آن با نظریات فقهی:.. 21

گفتار اول : شرایط شش گانه قصاص.. 22

بند 1) تساوی در آزادی:.. 23

بند2) تساوی در دین:.. 23

بند3) انتفای پدر بودن:.. 23

بند4) عقل:.. 24

بند5) بلوغ:.. 24

بند6) محقون الدم بودن مقتول:.. 25

مبحث سوم : کیفیت استیفای قصاص از منظر فقها وقانون گذار.. 25

گفتار اول: اصل بودن قصاص یا دیه.. 26

بند1) نظریه ی محقق حلی :.. 26

بند2) نظریه ی شهید ثانی :.. 27

گفتار دوم: وراث قصاص.. 30

گفتار سوم: تعدد اولیای دم.. 31

گفتار چهارم: وسیله و شیوه قصاص.. 33

فصل دوم:.. 35

از پیدایش تا اسقاط جنین.. 35

مبحث اول: تعریف جنین و مراحل آن.. 36

گفتار اول: مراحل تشکیل جنین.. 38

گفتار دوم:تقسیم بندی مراحل رشد جنین ودیه آن در هر مرحله 39

مبحث دوم : مفهوم سقط جنین ازدیدگاههای مختلف و علل عمده سقط: 42

گفتار اول: ارکان لازم برای تحقق سقط جنین به عنوان یک عمل مجرمانه 46

گفتار دوم: عوامل وانگیزه های اسقاط جنین.. 47

گفتار سوم: اقسام مختلف اسقاط جنین.. 48

بند 1) سقط عادی وطبیعی.. 48

بند 2) سقط طبی و درمانی.. 49

بند 3) سقط جنین جنایی.. 50

مبحث سوم : ارکان تشکیل دهنده سقط جنین.. 52

گفتار اول: عنصر مادی سقط جنین.. 52

بند 1 ) سقط جنین به وسیله به کار بردن وسایل فیزیکی:.. 52

بند 2) سقط جنین به وسیله به کار بردن وسایل شیمیایی : 53

گفتار دوم: عنصر روانی.. 54

فصل سوم:.. 56

بررسی فقهی و قانونی مجازات سقط جنین.. 56

بند 1) تئوری حق حیات در حقوق اسلام:.. 57

ب) تئوری آزادی اراده :.. 61

مبحث اول : انواع مجازات سقط جنین و مولفه های تأثیر گذاری در آن 64

گفتار اول: بررسی مجازات سقط جنین براساس عنصر اراده وقصد جنایتکار 64

گفتار دوم: بررسی مجازات سقط جنین براساس میزان رشد و تکامل جنین 66

بند 1 ) مجازات سقط جنین قبل از دمیده شدن روح:.. 66

بند 2 ) مجازات سقط جنین بعد از دمیده شدن روح.. 69

گفتار سوم: بررسی کیفر سقط جنین براساس شخصیت مرتکب و فاعل آن 75

بند اول) جانی خود مادر باشد :.. 75

بند دوم ) جانی، پزشک، ماما یا فروشنده دارو و یا هر شخص دیگری باشد: 83

بند سوم: جانی و مباشر در سقط از افراد عادی باشند.. 84

بند چهارم: سقط جنین ضربه ای.. 84

مبحث دوم :بررسی دیدگاه های فقهی موافقین ومخالفین اجرای مجازات قصاص برای مرتکب سقط جنین عمدی پس از ولوج روح در جنین:.. 88

گفتار اول : بیان نظرات موافقان اجرای مجازات قصاص برای مرتکب سقط جنین وبررسی استدلالات آنان.. 88

گفتار دوم : بیان نظرات مخالفین اجرای مجازات قصاص برای مرتکب سقط جنین وبررسی استدلالات آنان.. 93

گفتار سوم: بررسی نظرات حقوقدانان درخصوص اجرای مجازات قصاص برای سقط جنین عمدی: 96

نتیجه گیری :.. 106

منابع :.. 110